Bruksizm Nedir?
Bruksizm(diş sıkma) kişinin dişlerini istemsizce sıkarak gıcırdattığı ve birbirine sıkıca bastırdığı bir hastalıktır. Diş sıkma hastalığı yaşayan kişiler genellikle uyku halinde olmak üzere gün içerisinde uyanıkken de farkında olmadan dişlerini sıkabilir ve gıcırdatabilir.
Bruksizm(diş sıkma) genellikle öfke, korku veya stresin yoğun olduğu dönemlerde ortaya çıkan vücudun bu gerilmelere karşı verdiği istemsiz tepki olarak karşımıza çıkar. Bazı kişiler gün içerisinde stressiz olduklarını belirtseler dahi bruksizm ile karşılaşabilmektedir.
Diş sıkma en çok geceleri karşılaşılan bir durumdur. Kişi dişlerini sıktığını ve gıcırdattığını hemen fark etmeyebilir. Uzun süren bir diş sıkma süreci sonrasında yüz bölgesinde zamanla gelişen masseter kasları gittikçe güçlenerek daha güçlü sıkma refleksi oluşturur. Zamanla yüz bölgesindeki ağrılar ve belirtiler gün içerisinde daha fark edilebilir olur.
Uyku Bruksizmi(Geceleri Diş Sıkma) Nedir?
Uyku bruksizmi uyuma esnasında meydana gelen istemsiz diş sıkma ve gıcırdatmadır. Uyku halinde gerçekleşen bruksizm vakalarının bir diğer olumsuz yönü ise hastanın dişlerini ne şiddetle sıktığının farkına varamamasıdır. Uzun süreli diş sıkma sonucunda kişinin dişlerinde hasar meydana gelme olasılığı çok yüksektir.
Diş Gıcırdatmanın Sebepleri Nelerdir?
Diş gıcırdatma kesin sebebi henüz tam anlamıyla bilinemeyen bir hastalıktır. Fakat kişinin psikolojik ve genetik faktörleri en büyük etken olarak gösterilmektedir.
Uyanık bruksizm görülen birçok vakanın ana sebebi olarak stres, anksiyete, öfke gibi duygu durum bozuklukları gösterilir. Ayrıca kişinin başa çıkma stratejisi olarak geliştirdiği refleks haline gelmiş olma ihtimali de mevcuttur.
Uyku halinde görülen bruksizm ise uyku esnasındaki uyarılma(yutkunma vb.) ile ilişkili bir çiğneme aktivitesi neticesinde meydana çıkabilir. Özellikle gastroözofageal reflü bozukluğu, parkinson hastalığı, demans, epilepsi gibi hastalıkları olan hastaların diş sıkma problemi bu hastalıklarla ilişkilendirilebilir.
Antidepresan gibi psikiyatrik ilaç kullanan bazı hastalarda da bruksizm yan etkisi görülebilmektedir. Böyle bir durumla karşı karşıyaysanız doktorunuza danışmalısınız.
Daha önce ailesinde psikolojik rahatsızlığı veya diş sıkma rahatsızlığı olan bireylerde de diş sıkma ihtimali mevcuttur.
Bruksizm'de yaş faktörü de oldukça etkileyicidir. Küçük çocuklarda bruksizm vakasıyla daha sık karşılaşılır fakat çoğunlukla yetişkinlikte bu rahatsızlık geçer.
Bruksizm(Diş Sıkma) İle Meydana Gelebilecek Rahatsızlıklar
Diş sıkma vakalarının birçoğunda ciddi problemlerle karşılaşılmaz. Fakat şiddetli bruksizm sebebiyle kişinin dişleri zarar görebilir, dişlerde kırılma ve aşınma yaratarak sancılı bir süreç yaşatabilir. Genellikle yüzde ve çene bölgesinde sancılara, şiddetli baş ağrılarına sebep olabilir.
Bruksizm Belirtileri Nelerdir?
Bruksizm gece ve gündüz olmak üzere iki farklı şekilde meydana gelmektedir. Diş sıkma belirtileri ve meydana gelen komplikasyonlar aşağıdaki gibidir;
- Sabah uyandığında çene bölgesinde şiddetli ağrı ve kasılmalar
- Çene bölgesindeki ağrıya eşlik eden baş ağrıları
- Kişinin gece uyku esnasında aile bireylerini uyandıracak kadar yüksek diş gıcırdatma sesi
- Dişlerde meydana gelen düzleşmeler, kırılmalar veya çatlamalar
- Çene ve baş ağrısı dışında özellikle boyun bölgesinde gerçekleşen ağrılar
Yukarıdaki belirtilerden herhangi birisine sahipseniz diş hekimine veya doktora başvurmalısınız. Erken teşhis sayesinde dişlerinizin uzun vadede daha fazla zarar görmesini engelleyerek hızlı bir şekilde tedavi yöntemlerinize başlayabilirsiniz.
Uyku bruksizmi olan hastaların gece boyunca dişlerini gıcırdattıkları düşünülür fakat bu yanlış bir bilgidir. Hasta, dişlerini uykunun belirli dönemlerinde gıcırdatır.
Kişinin uyku esnasında bir miktar ağız hareketi gerçekleştirmesi normal karşılanabilir. İnsanların büyük bir kısmı uyku esnasında çiğneme kas aktiviteleri olarak bilinen çiğneme benzeri hareketler gerçekleştirir fakat bruksizm(diş sıkma) rahatsızlığı olan kişilerde bu aktiviteler daha fazla ve zor meydana gelir.
Uyku bruksizmi çoğunlukla uyku döngüsünün erken dönemlerinde gerçekleşir.
Bruksizm(Diş Sıkma) Tedavi Yöntemleri
Diş sıkma vakalarının büyük bir bölümü herhangi bir tedaviye gereksinim duymadan kendiliğinden geçer. Fakat farklı bir hastalığa veya strese bağlı durumlarda diş sıkma problemi kronik hale gelebilir. Böyle durumlarda öncelikle diş sıkmaya sebep olan hastalığın tedavisi gerçekleştirilir. Bu tedavi ile birlikte hastanın diş hasarını en aza indirecek uygulamalar ile tedaviye devam edilir.
1- Stresi Azaltın
Yüksek stres hem uyku halindeki, hem de uyanık durumdaki diş sıkma rahatsızlığına direkt etki eder. Bu sebeple öncelikli olarak stres seviyenizi en aza indirmelisiniz.
Stresi hayatınızdan tamamen çıkartmak elbette imkansızdır fakat stres yaratabilecek durumlardan kaçınarak stres seviyenizi düşürebilirsiniz.
Anksiyete, depresyon, kaygı vb. duygu durum bozukluklarınız varsa psikolojik danışmanlık hizmeti almanız, terapilere katılmanız süreci kolaylaştırabilir ve fayda sağlayabilir.
2- Diş Plağı ( Gece Plağı ) Edinin
Uyku esnasında diş gıcırdatan kişiler diş sağlığını koruyabilmek için diş plağı(gece plağı) takabilir. Diş plakları sayesinde kişinin dişlerine zarar vermesinin önüne geçilmiş olunur.
Diş plağı ile diş sıkma fonksiyonu kısıtlanarak baş ağrısı, çene ağrısı gibi semptomlar ortadan kaldırılabilir.
Diş plakları alt veya üst dişlere göre tasarlanabilmektedir. Bazı durumlarda hem alt dişlere hem de üst dişlere aynı anda diş plağı uygulanabilir. Fakat diş plaklarının kullanımı ve temizliği oldukça basit ve pratiktir.
Gece uyku öncesinde takmanız ve gece plağını dişlerinize takarak uyumanız yeterlidir. İlk birkaç gece alışma süreci zor olsa da sancılı semptomları keserek yaşam standartlarınızın, hayat kalitenizin yükselmesini sağlar.
3- İlaçlar ve Diş Sıkma İçin Botoks
İlaçlar kişilerin uyku bruksizmini azaltmasına yardımcı olabilir. Bu ilaçların birçoğu diş gıcırdatmaya sebep olan kas aktivitelerini azaltma üzerine beyin kimyasallarını değiştirerek çalışmaktadır. Fakat bu tür ilaçlar hastada uzun vadede olumsuz etkileyecek semptonlar meydana getirebilir. Bu sebeple bu tür ilaçların doktor tavsiyesi ile kullanılması büyük önem taşır.
Bunun yanı sıra çene bölgesindeki masseter kaslarının çalışma fonksiyonlarını kısıtlama amaçlı olarak botoks enjeksiyonları yapılabilir. Botoks enjeksiyonu ile zayıflayan masseter kasınız çenenizi şiddetli kasmanızı önleyebilir, hatta tamamıyla istemsiz sıkma fonksiyonunu etkisiz hale getirebilir. Fakat botoks enjeksiyonları genellikle birkaç ay süreli etkilidir. İlk işlem sonrasında tedavi hemen sonuçlanmayabilir. Birçok vakada 2. ve 3. botoks seansları gerekebilmektedir.
4- Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Diş sıkmanın bir diğer tedavi yöntemi ise semptomları azaltmak üzere yapabileceğiniz bazı yaşam tarzı değişiklikleridir.
Sakız çiğnemekten ve sert yiyeceklerden mutlaka kaçınmalısınız. Sakız çiğnemek ve sert gıdalar tüketmek çene kaslarının güçlenmesine sebep olur.
Bireyin yapacağı bazı yüz egzersizleri ağrıların şiddetini azaltmaya yardımcı olabilir. Yüz egzersizleri sayesinde kaslarınızın gevşemesini sağlayabilirsiniz.
Çok yorucu olmayan sportif aktiviteler sağlığınız ve stresinizi azaltmak için etkili olabilir.
Sağlıklı beslenin, tek seferde çok fazla yemek tüketmeyin ve gece uykudan birkaç saat önce hiçbir şey tüketmeyin. Mide asidinizin artması tükürük salgınızın artmasına sebep olabilir, bu da uyku esnasında yutkunma refleksinin çalışmasını tetikleyebilir.
Eğer kendinizde bruksizm(diş sıkma) rahatsızlığı belirtisi hissediyor ve şüphe ediyorsanız en kısa sürede Diş Hekimine giderek muayene olunuz ve uzman desteği alınız.
Bu yazımızı faydalı bulduysanız yorum yaparak deneyimlerinizi okurlarımızla paylaşabilirsiniz.